Αποθεραπεία μετά την προπόνηση ή τον αγώνα

 
Στέφανος Τσιτσιπάς
Στέφανος Τσιτσιπάς Φωτογραφία: tennisnews.gr
tennisnews team Τρίτη, 13 Μαϊος 2014 - 13:01

Η άσκηση κατά τη διάρκεια μιας προπόνησης ή ενός αγώνα τένις προκαλεί αλλαγές στο σώμα. Οι κυριότερες από αυτές είναι η συσσώρευση γαλακτικού οξέος, η αποδόμηση του μυϊκού ιστού, το άδειασμα τον αποθηκών ενέργειας (κυρίως μυϊκό γλυκογόνο), καθώς επίσης και η απώλεια υγρών.

Η αποθεραπεία μετά την προπόνηση ή τον αγώνα είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς σε αυτό το χρονικό διάστημα το σώμα προσαρμόζεται στις φυσικές επιδράσεις και στο στρες που έχει προκαλέσει η άσκηση και τα οποία λαμβάνουν χώρα για αρκετές ώρες έως και 1-2 ημέρες. Η αποθεραπεία επιτρέπει επίσης στο σώμα να αναπληρώσει τις αποθήκες ενέργειας και να επιδιορθώσει τους κατεστραμμένους ιστούς. Χωρίς τον κατάλληλο χρόνο για επιδιόρθωση και αναπλήρωση το σώμα θα συνεχίσει τη διαδικασία της αποσύνθεσης από την έντονη άσκηση, ενώ είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστούν έως και συμπτώματα υπερπροπόνησης που χαρακτηρίζονται από το αίσθημα γενικής αδιαθεσίας και κόπωσης, κατάθλιψη, μειωμένη αθλητική επίδοση και συνοδεύονται από αυξημένο κίνδυνο τραυματισμού.

Η αποθεραπεία χωρίζεται ουσιαστικά σε δύο μεγάλες κατηγορίες, την παθητική και την ενεργητική. Όσον αφορά τη παθητική αποθεραπεία, πρόκειται για διεργασίες που πραγματοποιεί από μόνος του ο οργανισμός για να προσαρμοστεί στο στρες της άσκησης. O ύπνος και η ξεκούραση γενικότερα είναι το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για να διευκολύνουμε τη διαδικασία της παθητικής αποκατάστασης. Η ενεργή αποκατάσταση αναφέρεται σε διαδικασίες τις οποίες  πραγματοποιεί ο αθλητής ή κάποιος ειδικός. Η ενεργή αποκατάσταση ξεκινά αμέσως μετά το τέλος της προπόνησης και μπορεί να συνεχιστεί στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ δύο προπονήσεων ή ακόμα και στα διαλλείματα κατά τη διάρκεια των προπονήσεων.

Η πιο δημοφιλής μορφή ενεργητικής αποκατάστασης είναι η χαμηλής έντασης άσκηση που εκτελείται μετά τη προπόνηση ή τον αγώνα. Έρευνες έδειξαν ότι αθλητές που πραγματοποιούσαν  χαμηλής έντασης άσκηση  για αποθεραπεία μείωσαν τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος γρηγορότερα και παρουσίασαν μεγαλύτερη δύναμη στην επόμενη προπόνηση σε σύγκριση με αυτούς που δεν έκαναν ενεργητική αποθεραπεία. Επίσης από άλλες έρευνες βρέθηκε θετική επίδραση και στον ψυχολογικό τομέα αυξάνοντας τη χαλάρωση και την προετοιμασία για την επόμενη προπόνηση ή αγώνα. Συμπερασματικά η  χαμηλής έντασης άσκηση εμφανίζεται να μειώνει σημαντικά  το συσσωρευμένο γαλακτικό οξύ στο αίμα και να επιταχύνει την αποθεραπεία των μυών. Ωστόσο πολλές φορές είναι αυτό που ξεχνάμε να κάνουμε μετά την προπόνηση γιατί δεν προλαβαίνουμε, η κούραση δε μας το επιτρέπει ή γιατί πολύ απλά βαριόμαστε.

Ένας συμπληρωματικός τρόπος αποθεραπείας που μπορεί να υποβοηθήσει ή ακόμη να αντικαταστήσει την άσκηση χαμηλής έντασης είναι οι ηλεκτρομυοδιεγέρτες (Neuromuscular Electrical Stimulators – NMES ή πιο απλά Electromyostimulators). Πρόκειται για συσκευές που χρησιμοποιούν το ηλεκτρικό ρεύμα για να προκαλέσουν μυϊκές συσπάσεις και χρησιμοποιούνται για ενδυνάμωση, αποθεραπεία και αποκατάσταση. Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχουν και στη χώρα μας παρόμοιες φορητές συσκευές που απευθύνονται για ατομική καθημερινή χρήση και χρησιμοποιούνται όλο και από περισσότερους αθλητές κάθε επιπέδου. Ένα από τα πλεονεκτήματα είναι ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ανά πάσα στιγμή και σε κάθε περιβάλλον (ακόμη και στο σπίτι) και να προσφέρουν τα οφέλη της ενεργής αποθεραπείας με παθητικό τρόπο (δηλ. χωρίς να καταπονείται περαιτέρω το μυοσκελετικό σύστημα). Η συσκευή VEINOPLUS Sport είναι πρωτοπόρος στον τομέα της αθλητικής αποθεραπείας, καθώς έχει κλινικά τεκμηριωθεί ότι μπορεί να αυξήσει την αρτηριακή κυκλοφορία των κάτω άκρων και την φλεβική επιστροφή του αίματος στην καρδιά. Ως αποτέλεσμα, απομακρύνονται γρήγορα οι μεταβολίτες και τα παράγωγα της άσκησης (π.χ. γαλακτικό οξύ), αναπληρώνονται πλήρως οι αποθήκες γλυκογόνου στους μύες και το συκώτι, χωρίς μάλιστα οι μύες να καταπονούνται από την ενεργή προσπάθεια του αθλητή (ιδιαίτερα σημαντικό εάν ακολουθεί σύντομα άλλη προπόνηση ή αγώνας). Ανάλογα με την περιοχή εφαρμογής (γάμπα ή άλλοι μύες), η δράση της λαμβάνει χώρα σε ολόκληρο το σώμα ή τοπικά (σε περίπτωση κραμπών, οιδήματος, αιματώματος, πόνου, κτλ) και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για 10 λεπτά ή και περισσότερο όσες φορές την ημέρα επιθυμεί ο αθλητής.

Άλλες μορφές αποθεραπείας που χρησιμοποιούνται είναι η μάλαξη, το foam rolling (θα αναφερθούμε εκτενώς σε άλλο άρθρο), η κρυοθεραπεία (για την αντιμετώπιση των μικρο-τραυματισμών της άσκησης), τα εναλλασσόμενα ντους (ζεστό - κρύο), η σάουνα, τα ατμόλουτρα (χαμάμ), πισίνα, κυκλοφορητές άκρων (για λεμφική αποσυμφόρηση και βελτίωση της περιφερικής κυκλοφορίας), ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, η μαγνητική θεραπεία, οι υπέρηχοι, το λέιζερ, η εισπνοή αέρα με υψηλή περιεκτικότητα σε οξυγόνο, κ.α. Εκτός από το foam rolling το οποίο είναι μία μορφή αυτό-εφαρμοζόμενου μασάζ και διατατικών ασκήσεων, οι υπόλοιπες μέθοδοι απαιτούν είτε ειδικό επιστημονικό προσωπικό είτε ειδικές εγκαταστάσεις.

Η Ostracon διαθέτει στον τομέα αυτό το σύστημα INDIBA activ και την κρυοθεραπεία Game Ready. To INDIBA activ επιτρέπει στο φυσικοθεραπευτή να συνδυάσει ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με τεχνικές μαλάξεων και κινητοποιήσεων (εφαρμόζεται όχι μόνο στην αποθεραπεία αλλά και γενικότερα στην μυοσκελετική αποκατάσταση) και χρησιμοποιείται από κορυφαίους επαγγελματίες, αθλητές, συλλόγους και διοργανώσεις, ανάμεσα τους και οι Rafael Nadal, Fernando Verdasco, τουρνουά Roland Garros, Ισπανική Ομοσπονδία Τένις, κ.α. Το Game ready αποτελεί μία λύση ενεργητικής διαλείπουσας κρυοθεραπείας και συνδυάζει σε μία φορητή συσκευή τα οφέλη του ψυχρού (αντιμετώπιση φλεγμονής, πόνου, κτλ) με αυτά της αυξομειούμενης συμπίεσης (απομάκρυνση οιδήματος, αύξηση κυκλοφορίας, κτλ) ώστε να προσφέρει μία διπλή θεραπεία.

Τέλος, ένας άλλος παράγοντας που σχετίζεται με την άμεση αποκατάσταση που ακολουθεί την άσκηση έχει να κάνει με διατροφικά θέματα και  περιλαμβάνει:

  • Την αναπλήρωση των αποθηκών ενέργειας (γλυκογόνου) στους μύες και το συκώτι
  • Την αντικατάσταση των υγρών και ηλεκτρολυτών που χάθηκαν από τον ιδρώτα
  • Την αναδόμηση (βελτιστοποίηση της πρωτεϊνοσύνθεσης), επιδιόρθωση και προσαρμογή σαν απάντηση των καταβολικών διαδικασιών και των δομικών καταστροφών που προκαλούνται από την άσκηση.

Οι στόχοι αυτοί μπορούν να επιτευχθούν με κατάλληλες διατροφικές συστάσεις, οι οποίες αποτελούν ξεχωριστό αντικείμενο και δεν αναφέρονται αναλυτικά στο συγκεκριμένο άρθρο.

Ιωάννης Κέλλας, MSc
Φυσικοθεραπευτής - σύμβουλος άσκησης & διατροφής
Συνεργάτης Ostracon, πιστοποιημένος θεραπευτής και εκπαιδευτής INDIBA activ.
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Google News Ακολουθήστε το tennisnews.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις από το Τένις στην Ελλάδα.

Tennis shots